BIT BERFECT czyli gra muzyka z komputera
Poradników, w internecie jest wiele, ja zebrałem je w jedną spójną całość, plus dodałem to z czym ja się zetknąłem przy własnej konfiguracji. Niniejszy poradnik jest bazą wiedzy o PC-Audio dla wszystkich, którzy chcą poprawić brzmienie swoich komputerów. Najprostszy system PC-Audio to laptop i słuchawki hi-fi lub aktywne monitory hi-fi (aktywne, czyli które posiadają wbudowany wzmacniacz). Bardziej skomplikowane układy to dla przykładu zewnętrzny wzmacniacz i kolumny pasywne podpięte do PC. Niestety oprogramowanie Windows ani PC to nie jest najlepszy zespół by zagrał na miarę Naszych oczekiwań, trzeba je odpowiedno wyszkolić - wyelinować niepotrzebne zjawiska, i tu dochodzimy do kolejnego meritum czyli kolejnego akapitu.
Rozwiązania stosowane w systemach operacyjnych mają negatywny wpływ na jakość dźwięku – często dane, które otrzymuje DAC różnią się od tych zapisanych w plikach, plus ten nieznośny standardowy mikser Windows. Dochodzą do tego problemy z jitterem i zakłoceniami generowanymi przez zasilacz. To jest podstawa i można by wymieniać dalej w nieskończoność ale po co, przeciętny Kowalski i tak tego nie chce zrozumieć, ma być lepszy dźwięk i już.
Problem pierwszy - Windows czyli 14-bitowy dźwięk: Standardowy mikser systemu Windows to wyjątkowo źle zaprojektowane oprogramowanie. Mixer pośredniczy w przesyłaniu sygnału audio z odtwarzacza np. popularnego Winampa do sterownika karty dźwiękowej. Problem polega na tym, że mikser Windows obniża rozdzielczość sygnału audio do 14-bitów, po czym dopiero wysyła go do karty dźwiękowej, a ta do głośników lub słuchawek. Co z tego wynika? Przede wszystkim znaczące obniżenie dynamiki dźwięku z 96dB (dla dźwięku 16-bitowego) do 84dB (dla dźwięku 14-bitowego). Różnice słychać nawet na najtańszej karcie dźwiękowej. Mówiąc krótko niska dynamika to brak efektów, jednostajność dźwięku.
Problem drugi - nieszczęsny Resampling: Resampling to zmiana częstotliwości próbkowania sygnału. Może być on wymuszony przez ustawienia karty dźwiękowej lub spowodowany sumowaniem sygnałów z dwóch aplikacji o różnych szybkościach próbkowania. W dużym skrócie polega na rozciągnięciu bądź zagęszczeniu odstępów czasowych między kolejnymi próbkami sygnału. Powstaje wówczas problem wyliczenia wartości sygnału w chwilach dla których nie istnieją dane.
Tu dochodzimy do rozwiązania owych problemów. Tryb bit-perfect to taki tryb pracy programu, w którym dane audio przesyłane są do sterownika karty dźwiękowej w niezmienionej postaci, z pominięciem resamplingu i kontroli głośności w mikserze systemu. Jesteśmy uratowani...uffff.
Bitperfect można uzyskać na dwa sposoby:
- sprzętowo (pozwalają na to drogie zewnętrzne przetworniki cyfrowo-analogowe oraz profesjonalne urządzenia studyjne)
- programowo (dzięki wtyczkom do różnych odtwarzaczy np. Aimp 3, Foobar2000, Media Monkey..) – ten sposób pozwoli na poprawienie dźwięku nawet w przypadku tanich zintegrowanych kart dźwiękowych.
Skupimy się teraz na jak to można osiągnąć, wpier jednak jeszcze trochę teorii.
Kernel StreamingJest to tryb bezpośredniego przesyłania danych audio do sterownika karty dźwiękowej. W Windows XP jest niekompatybilny z dużą częścią USB DACów, za to Windows 7 działa poprawnie i jest polecany przez autorów Jplay i XXHighend.
ASIO – Audio Stream Input OutputInterfejs ASIO został opracowany przez firmę Steinberg (oddział Yamahy), twórcy m.in. Cubase. Obecnie ASIO jest obsługiwane przez wszystkie programy muzyczne i większość odtwarzaczy, choć w wielu wypadkach konieczne będzie pobranie odpowiedniej wtyczki. Aby karta dźwiękowa obsługiwała ASIO producent musi napisać odpowiednie sterowniki, co jest standardem dla kart studyjnych. Dla kart bez takich sterowników ratunkiem jest ASIO4ALL – aplikacja pozwalająca na emulowanie funkcji ASIO.
ASIO4ALL w uproszczeniu działa na zasadzie konwersji strumieni ASIO do Kernel Streaming, choć działa z większą liczbą kart.
WASAPI – Windows Audio Session Application Programming InterfaceInterfejs ten, wprowadzony w Windows Vista pozwala na pominięcie miksowania dźwięku i podnosi priorytet aplikacji multimedialnych oraz dba o ciągłość transmisji i niskie opóźnienia. Działa na każdym urządzeniu audio obsługiwanym przez system. Nas w szczególności interesuje tryb WASAPI Exclusive, gwarantujący najbardziej czystą i stabilną komunikację z kartą dźwiękową, dając aplikacji odtwarzającej wyłączność na urządzenie.
Dodam że w kartach Creative X-Fi, Audigy i Asus dochodzi jeszcze problem z wewnętrznym resamplingiem stosowanym przez te karty. Jedynym sposobem, aby zapobiec wewnętrznemu resamplingowi w kartach Creative X-Fi i Asus jest używanie ASIO lub używanie właściwych trybów pracy i ustawień dla danej karty w odpowiednich warunkach (np. dla Xonar Asusa będzie to tryb Hifi i Wasabi Exclusive). Audigy i wcześniejsze mają już gorzej, ponieważ nie potrafią wewnętrznie pracować na 44,1 kHz.
Wpierw zmieniamy w ustawieniach dźwięku w systemie na STEREO, 44,1 kHz / 24 bit. Głośnośc ustawiona pomiędzy 80-95%. Następnie odtwarzacz muzyczny. Polecanym przeze mnie odtwarzaczem jest Aimp 3 który ma wbudowany natywyny tryb odtwarzania Bit Perfect poprzez np. Wasabi Exclusive. Po uruchomieniu klikamy w lewy górny róg odtwarzacza w ikone o kształcie narzędzia i otworzy się Nam takie okno, wybieramy Wasabi Exclusive Speakers, wpierw sprawdzamy w trybie Event, jesli nie gra ustawiamy tryb push. Tryb Event jest zalecany. Oczywiscie wyl. wszelkie EQ.
Wybieramy i cieszymy się wreszcie poprawnym dźwiękiem w Naszym komputerze. Konfiugracja w Foobarze jest podobna, musimy jedynie wpierw ściągnąć potrzebny Nam plugin: ASIO, Wasabi etc.
Problem trzeci - zadbaj o jakość materiału muzycznego: Aby otrzymać dobrej jakości dźwięk, należy sięgnąć do samych źródeł, czyli cyfrowej kopii, z której odtwarzamy muzykę. To generalnie wyklucza stosowanie stratnych formatów dźwiękowych, takich jak na przykład MP3, jeśli nie mamy wyjścia, zadbajmy chociaż o to by było to 320kbps. Polecam w to miejsce bezstratny format FLAC – niestety jest on zazwyczaj dziesięć razy większy... i dziesięć razy lepszy. Tutaj pojawia się druga strona tego medalu – 24-bitowe pliki FLAC. Konwertowanie 16-bitowych albumów CD w 24-bitowe pliki cyfrowe nie powoduje, że usłyszymy więcej lub lepiej. Jest to bezsensowna strata miejsca na dysku twardym, która w niektórych przypadkach może wręcz pogorszyć jakość odsłuchu. Aktualnie 24-bitowe pliki można nabyć na zagranicznych stronach z audiofilskimi albumami, które wychodzą w takiej jakości prosto ze studia masteringowego, wtedy tą jakość usłyszymy mająć odpowiedni sprzęt odsłuchowy.
Problem czwarty - Karta dźwiękowa: Jeśli używasz lepszej klasy słuchawek, powiedzmy od kwoty 100zł w górę lub aktywnych głośników, powiedzmy 200zł w górę za 2.0-2.1. Warto zaopatrzyć się w lepszą kartę dźwiękową niż to co masz w laptopie czy PC. Z reguły jest to sucho, tanio brzmiąca karta zintegrowana, najczęściej marki Realtek. Jeśli chcesz podłączyć pod komputer wzmacniacz i kolumny stereo to jest to element absolutnie niezbędny, aby osiągnąć jakikolwiek zadowalający efekt. Zewnętrzne karty dźwiękowe klasy hi-fi, zwane bardziej profesjonalnie przetwornikami DAC (Digital-Analog Converter) zazwyczaj oparte są o przetworniki cyfrowo-analogowe uznanych producentów takich jak: Burr-Brown czy Wolfson. Z tanich najlepszych wyborów polecam Hifiman 101. Z kolei firmy które produkują karty dźwiękowe znane użytkownikom komputerów polecam karty marki Asus z serii Xonar. Każdy wybór da Wam diametralną zmiane przy odsłuchu muzyki, czy seansie filmowym.
Mam nadzieje że nie zanudziłem, że choć jedna osoba będzie zadowolona i nauczy się przy okazji czegoś nowego.
