Wyznania gracza nałogowego cz1: "The BioWare Effect"

Według mnie, rpgi  Bioware’u nie mają sobie równych na rynku. Przynajmniej jak lata temu, kiedy to zaczynałem swoją przygodę z elektroniczna rozrywką, nie miały. Wielu z was zapewne tak jak ja: ocierało łzy z policzków podczas odejścia Morrigan, cudem uniknęło zawału dowiadując się kim naprawdę był Darth Revan i pamiętało że „przed wyruszeniem w drogę należy zebrać drużynę”. Początkowo podchodziłem sceptycznie do Mass Effect’a. Jednak dobre dialogi, ciekawe postacie i solidny scenariusz podane z dość specyficzną gameplayową mieszanką akcji i rpg’a, potrafiły wciągnąć. A bestiariusz, historia i postacie w efekcie masy dorównywały tym w kultowej sadze Lucas’a. Warto też pamiętać o jednej z najlepszych, a na pewno najbardziej głośnych w mediach amerykańskich, scen seksu w historii gier wideo. Oczekiwaniu sequela towarzyszyły wielkie oczekiwania.

Mass Effect 2 różnił się bardzo od poprzedniczki - większy nacisk na akcję, ciut mroczniejsza fabuła no i oczywiście gameplay który bardziej przypominał ten z kolejnej części popularnej sagi Epic Games. Wielu z nas kręciło nosem. Jedni już wtedy przeklneli, do niedawna ukochanych twórców, którzy rzekomo „sprzedali się”. Jednak bardziej strzelankowy charakter dało się wybaczyć drugiej części kosmicznej trylogii za sprawą jeszcze bardziej zapadających w pamięć towarzyszów broni i ciekawej fabuły. Pojawiły się jednak obawy przed uproszeniami i ewidentnym celowaniem w większą publikę- panika na szczęście nie wybuchła „Dwójka” dolała jeszcze więcej oliwy do ognia. Zwieńczenie trylogii miało uwzględnić wszystkie większe decyzje podjęte w trakcie poprzednich odsłon i zaoferować  nam epicki finał. Czy tak się właśnie stało?

Wydany w tym roku Mass Effect 3 został bardzo ciepło przyjęty przez krytyków zarówno jak i (nowo nabytych) fanów. Twórcy dostarczyli nam finał o epickiej skali której pozazdrościłaby wyżej wspomniana Gwiezdna saga. Jednak to już nie był ten sam Mass Effect którego pokochaliśmy. Grając w niego czułem się jakbym zaliczał kolejnego efekciarskiego klona Gears of War. Nawet skakanie przez przysłowiowe „murki” i atak z bliskiego dystansu do złudzenia przypominają te z sztandarowego średniawego tps’a. Drużyna za którą tak uwielbiałem gry BioWare nie byłą już taka przekonywująca i barwna co zmusiło nas to trzymania się z weteranami serii, którzy jak ciekawi by nie byli, za trzecim razem zaczynali już zwyczajnie nudzić . I mimo że dostalismy ogromną dawkę fanservice’u a prawie wszystkie wątki poboczne znajdują jakieś rozwiązanie- liniowość i nadmiar akcji zabijały frajdę. A to był dopiero początek zawodu jaki sprawił ME3.

BioWare czyniąc ME bardziej casualowe zrobiło serii i fanom wielka krzywdę. Jednak zakończenie, będące chyba najmocniejszą cechą tej pozycji, w zupełności wynagradza prostotę i nadmiar strzelania. Kiedy nabierzemy dystansu do tej pozycji zauważamy jak wybitnie jest ono poprowadzone. Twórcy nie chcieli serwować nam przewidywalnego happy endu z nadmiarem patosu niczym z CallOfDuty. Zakończenie przygód Sheparda pozostawia wiele do namysłu. Sam do dziś zastanawiam się czy końcowa scena wydarzyła się naprawdę, czy może była to wewnętrzna dyskusja bohatera z samym sobą. Fora aż kipią od teorii drugiego dna i spekulacji co naprawdę się wydarzyło. Zakończenie też uświadamiało że wyzwanie z którym się mierzyliśmy ma o wiele większy zasięg- w grę wchodzą siły wyższe(?) i przeszkody których nawet sobie nie wyobrażaliśmy. Nie czuć efektów naszych starań i przygotowań? Tak, bo wróg jest na tyle potężny że nasze wyczyny i przygotowanie prawie całej galaktyki do walki są ledwie trywialne w obliczu nadchodzącej zagłady. Jedna scena zmienia kontekst i postrzeganie wszystkich dotychczasowych decyzji gracza. Bardzo mało gier pozwala sobie na coś takiego w ostatnim czasie. W tym aspekcie ME3 jest jak obraz Picassa czy inne dzieło sztuki które podlega subiektywnej interpretacji- każdy zobaczy tam co innego, to co chce, bądź nie chce, zobaczyć. W odbiorze zakończenia czynnikiem decydującym jest nasz umysł i nasza wyobraźnia. Gra wysyła tylko impuls, pomysł- a my sami przez pryzmat wyobraźni tworzymy własny obraz sytuacji-  tak jak swego czasu działały „tekstówki”. Niestety, tylko nieliczni dostrzegli kunszt i przemyślenie jakie zostały włożone w stworzenie takiego finału, a samo BioWare padło ofiarą obusiecznego miecza.

Pozwolę sobie nazwać to „Efektem BioWare”. Kiedy twórca chce uszczęśliwić jak największą część odbiorców przez co zmienia swoją pierwotną wizje próbując się dostosować „pod publikę”. O ile poszerzanie grona odbiorców jest w dzisiejszych czasach zrozumiałe, to niektóre decyzje twórców zdają się być absurdalne. Ojcowie i matki ME3 zdecydowali się na bardziej ambitne i wyrafinowane zakończenie, kiedy to właśnie starali się o mainstream’owego odbiorcę, który NA PEWNO takiego zakończenia nie doceniłby i nie zrozumiał. I tylko takie absurdalne podejście było w stanie zrodzić chorą sytuację kiedy to widz wymusza na artyście zmianę dzieła- zanegowanie swojej artystycznej wizji . Miałem ogromną nadzieję że petycja okaże się fiaskiem- tak się niestety nie stało. „Nowe” zakończenie, czy jak marketing każe nam wierzyć – rozszerzone, powinno nosić  dopisek:” dodatkowe 5 minut cutscenki dla ludzi chętnych oczywistości, kiczu i przesadnego patosu”. Nie wnikam już w to czy jest ono lepsze/gorsze od oryginalnego- to jest sprawa dyskusyjna. Może też być to efekt działań wydawcy który już raz zmusił do czegoś Kanadyjczyków, kiedy to wydali przedwcześnie kontynuacje Dragon Age. Cała sytuacja jest o tyle groźna iż pokazuje że twórca gry nie jest artystą, a tylko i wyłącznie twórcą  produktu podlegającego konsumpcji. Czy fakt że zapłaciliśmy za bilet do kina daje nam prawo wymuszenia na reżyserze usunięcie sceny która nam się nie podoba?

Jestem przekonany że wiele osób się ze mną nie zgodzi. Wierzę jednak że gry mogą być czymś więcej niż efekciarskimi zlepkami QTE czy „zabijaniem wszystkiego co się rusza”, jak to mawia moja babcia. Zwieńczenie trylogii "Efektu Masy" budzi mieszane uczucia. Z jednej strony mamy grę uproszczoną, z wyborem poziomu trudności zależnego od elementu rozrywki na którym chcemy się skupić (co moim zdaniem jest kpiną). Efekt robi swoje. Z drugiej zaś widzimy grę poruszającą, godnie realizującą obietnice jaką składała część pierwsza Mimo że uważam pod wieloma względami ME2 za lepsze, to i tak długo nie zapomnę ucieczki z Ziemi, obrony Palavenu, zakończenia czy wielu innych scen. Trudno jednak nie zauważyć spadku formy twórców. Boje się jak bardzo zawiodę się przez Dragon Age III.